"Glad IJs": Een tijdschrift uit de ijskeet
Jan Maarten Heideman wint de eerstvolgende Elfstedentocht. Als het wintercircus tenminste niet te lang op zich laat wachten, ontvlucht hij de andere kanshebbers in de laatste bocht voordat hij in Leeuwarden de Bonkevaart naar de eindstreep opdraait.
Heideman is niet alleen bijna ongenaakbaar als marathonschaatser op de kunstbaan, maar ook vol passie voor wedstrijden op natuurijs. Bovendien is hij zo professioneel, gedreven zelfs, met zijn sport bezig dat hij de factor `toeval' steeds verder terugdringt. De fysiotherapeut streeft naar perfectie. Heideman kan bijvoorbeeld met dezelfde souplesse waarmee hij een bocht naar links rijdt ook `rechtsom' pootje over. Die vaardigheid, aangeleerd op de skeelerbaan in Eibergen, is zijn meeste concurrenten niet gegund. De laatste bocht van de Elfstedentocht is naar rechts. Dus....
`Rechtsom naar de Bonkevaart' heet dan ook de bijdrage van Jan Maarten Heideman aan het eerste nummer van Glad IJs, `literair tijdschrift voor schaatsers en lezers.' De uiteenzetting van de topsporter heeft weliswaar weinig met literatuur te maken, maar is toch zo wervend geschreven dat de lezer als vanzelf wegdroomt, verlangend naar een besneeuwd polderlandschap met krakend ijs en koek en zopie aan de einder.
Die sfeer van nostalgie ademt het hele tijdschrift, dat twee keer per jaar moet verschijnen en 15 gulden kost. De eerste druk (2500 exemplaren) is inmiddels uitverkocht. De tweede wordt gemaakt. Glad IJs, geïnspireerd door het eveneens literair bedoelde voetbaltijdschrift Hard Gras, is een initiatief van tekstschrijver Max Dohle en voormalig topschaatser en neerlandicus Ben van den Burg.
Het blad komt mooi op tijd. Juist nu de commercie ook de meest Hollandse van alle sporten overwoekert en de geruchten aanhouden dat onze schaatshelden niet alleen meer op basis van een sneetje volkoren met pindakaas en een mok hete chocolademelk presteren, verdienen de echte liefhebbers een eigen schuilhut voor hun sentiment. Glad IJs kan die zijn. ,,We hebben geen pretenties. We zijn niet commercieel. We maken het blad uit het hart'', zegt Van den Burg. ,,Topschaatsers als Romme en Ritsema zullen er vast niets aan vinden.''
Glad IJs is een soort jongensboek dat in de ijskeet door enthousiaste passanten is gemaakt. Krabbelaars en toprijders zwieren samen door de pagina's die (in zwart-wit) door - vooral nostalgische - plaatjes zijn verlevendigd. Gereputeerde schrijvers als Lydia Rood, Abdelkader Benali en John Cheever, journalisten als Bert Wagendorp, Jan Ebbinge en Martin Schouten, topschaatsers als Jan Maarten Heideman en Marnix ten Kortenaar behoren tot de medewerkers aan het eerste nummer. Ze rijden elk op een eigen manier hun rondjes, waardoor de kwaliteit nogal sterk wisselt. Een verhaal over de historie van het kortebaanrijden is zo dun als een ijslaag na één nachtvorstje: vast geschreven door iemand die nooit heeft geleerd zijn slag af te maken. De speurtocht naar `het snelste rondje ooit' is origineler. De `fastest lap ever', zoals de verdwaalde titel luidt, is in geen recordboek terug te vinden. De schrijver geeft de eer voorlopig aan de Canadees Jeremy Wotherspoon, die op 12 januari van dit jaar op de 1000 meter zijn eerste volle ronde in 25 seconden afraffelde.
Maar dat is moderne topsport. Leuker is zwijmelen over winters waarin het wekenlang vroor dat het kraakte. Die herinnering is in het eerste nummer vooral in versvorm beschikbaar. Driek van Wissen dicht: Daar reed ik dan als kleine kampioen/ Op schaatsen van het ouderwetse type/ Je liet ze slijpen bij de schaatsensliepen/ En bond ze dan pas onder, schoen na schoen.
Glad IJs verdiept zich onder meer ook in de carrière van het fenomeen Jaap Eden (1873-1925), wereldkampioen schaatsen en wielrennen. De auteur citeert ook uit een vraaggesprek dat Eden aan het Franse blad Paris Velo heeft gegeven.
Welk bedrag aan prijzen hebt u dit seizoen gewonnen?
,,Ik verteer altijd meer dan ik verdien, zodat ik nooit heb
kunnen tellen.''
Wat is uw systeem van trainen?
,,Als een trein tekeergaan.''
Wat zijn uw genoegens?
,,Drinken en roken.''
En de vrouw?
,,Dat is een luxe artikel.''
Wat denkt u deze winter te gaan doen?
,,Mij ernstig te trainen.''
Aandoenlijk en amateuristisch. Net als Glad IJs, tijdschrift voor mensen die nog niet zijn bevroren.
Algemeen Dagblad (Gerrit den Ambtman; 01-12-2000)