Schaatsers hebben Kuopio onderschat
Onderschatting, nonchalance en onoplettendheid. Harrit Wester, voorzitter van het organisatiecomité van de alternatieve Elfstedentocht in Kuopio, is duidelijk in zijn mening over de zware bevriezingsgevallen tijdens de tocht op zaterdag. ,,Er waren zelfs rijders die met blote voeten in schaatsen stapten of dunne wollen handschoentjes droegen. Dat kan echt niet'', meent Wester. Enkele rijders hielden zaterdag aan de barre tocht in Finland zware bevriezingsverschijnselen over. Amputaties dreigen. ,,Niet om de organisatie vrij te pleiten, maar sommigen zijn gewoon onverantwoordelijk bezig geweest. De oude rotten hebben niets'', aldus Wester.
Wester reed de Finse 'Elfstedentocht' zelf in het verleden ook. En hield er ook bevroren tenen aan over. Twee jaar geleden nog. ,,Toen vroor het 's ochtends 25 graden en hebben we de start drie uur uitgesteld.'' Nu gebeurde dat niet. Volgens de regels wordt bij een temperatuur van min 20 de start sowieso uitgesteld. De Finse meteo voorspelde zaterdag vier tot vijf graden onder het nulpunt. ,,Er waren tegenstrijdige berichten. Het bleek uiteindelijk min 12 te zijn. Toen de zon opkwam, werd het even wat kouder, maar vervolgens liep de temperatuur snel op naar zes graden onder nul. Uitstel hebben we niet overwogen.'' Volgens Wester zijn velen verrast door de kou, ondanks de vooraf gegeven kledingadviezen. ,,Twee jaar geleden was het kouder dan zaterdag, maar toen hadden we minder bevriezingsverschijnselen. De rijders waren er toen beter op ingesteld.''
Bevroren ledematen zijn geen uitzondering bij lange schaatstochten. Arts J. Zijlstra maakt deel uit van het bestuur van de Vereniging Friesche Elfsteden. Hij is niet verbaasd door de gebeurtenissen in Kuopio. ,,Schaatsers produceren tijdens zo'n tocht zelf veel warmte. Dan voelen ze niet dat het op bepaalde delen van het lichaam een stuk kouder is. Met alle ellende vandien.'' Dat er is gestart bij de lage temperatuur, verwondert hem ook niet. ,,Bij de Elfstedentocht hanteren we geen absolute getallen om vast te stellen bij welke temperatuur wel of niet wordt gestart. Als de omstandigheden gevaar inhouden voor de deelnemers, dan starten we niet. Je kunt niet zeggen bij min twintig starten we niet. Min tien bij windkracht zes kan een stuk kouder aanvoelen. Kans op bevroren ledematen hou je altijd.'' In 1997, bij de laatste Elfstedentocht, was er ook enige zorg over de weersomstandigheden op de dag van de wedstrijd. De voorspelling was dat het extreem koud zou worden. ,,Dat bleek op de dag zelf enigszins mee te vallen. Het was niet te gevaarlijk om te rijden. Zover ik me herinner zijn er geen gevallen van blijvend letsel gevallen door bevriezingsverschijnselen'', diept Zijlstra uit zijn geheugen op.
,,Eigen schuld, dikke bult'', is de conclusie van arts R. Breederveld, die jarenlang in Kuopio aanwezig was voor de medische ondersteuning van de alternatieve. ,,Ledematen zijn uiterst gevoelig. Het is moeilijk in te passen in de reglementen. De omstandigheden zijn altijd verschillend. Het is de heroïek van het marathonschaatsen.''
ANP (28-02-00)