Bericht

Weissensee vol verrassende hoogtepunten

Vóór het schaatsen de kerk in...

Burgemeester Weichsler van Weissensee in de Oostenrijkse Alpen sloot donderdag 22 januari het huwelijk tussen Alex Heester en Anita de Jonge, twee fervente schaatsfans. Dominee Theo Havinga leidde de eerste kerkdienst die ooit voor schaatsenrijders werd gehouden in het uitpuilende kerkje van Techendorf. Nederlandse schaatsfans reden ruim 9000 euro bij elkaar ter ondersteuning van de pas vier jaar oude Mikael Stam, het zoontje van schaatskampioen Arnold Stam, dat aan jeugdkanker lijdt. Het waren allemaal ontroerende momenten tijdens de zestiende Alternatieve Elfstedentocht op de Oostenrijkse Weissensee, waar liefst 5500 Nederlanders zich niet alleen op de smalle ijzers van hun beste kant lieten zien, maar ook hun hart lieten spreken.

"Ik heb een moeilijke tijd achter de rug, waarin niet alleen mijn opa en oma overleden, maar ook mijn eigen vrouw. Ik ervaar de kracht van haar liefde, die nu weg is, maar die ik terugkrijg van God. Zo ben ik met mijn drie dochters toch enorm gelukkig." Zo getuigde Henri Ruitenberg zondagavond 25 januari - de dag dat zijn overleden echtgenote jarig zou zijn geweest - in het stampvolle kerkje van Techendorf aan de Weissensee op ontroerende wijze van de moeilijkste periode in zijn leven. De nummer twee van de Elfstedentocht 1985 en voormalig marathonschaatskampioen van Nederland had samen met zijn broer René, de regerend marathonkampioen Jan Maarten Heideman en dominee Theo Havinga uit Zuidlaren de bijzondere kerkdienst in Techendorf georganiseerd.

De predikant van de gereformeerde gemeente artikel 31 wandelde rond half acht naar de kerk en keek met stomme verbazing naar de stroom schaatsenrijders, die uitgedost in trainingspakken van hun sponsors in dezelfde richting gingen. Krachtpatsers, die de 200 kilometer hadden volbracht, zaten op de grond in het middenpad en op de trappen van het orgel, want alle banken waren stampvol. "Dit overtreft onze stoutste verwachtingen", zei de sportieve dominee, die zelf twee dagen eerder bij 22 graden Celsius onder nul van start was gegaan voor een tocht over 80 kilometer. "We dachten: als er dertig mensen komen, is het een succes, maar er zijn er bijna 500!" Je kon een speld horen vallen toen hij zijn geheel op het schaatsenrijden gerichte preek hield: "Je schaatst in een mooi groepje en je verschuilt je achter de kopman, die een keer zo hard moet rijden als jij. Zo is het ook met de Here Jezus. Hij is onze kopman, achter wie je je kunt verschuilen. Hij houdt ons uit de wind, maar Hij is er niet alleen voor jou, maar voor iedereen."

In de al dertig jaar oude historie van de Alternatieve Elfstedentochten was deze kerkdienst speciaal voor schaatsenrijders een unicum. Bijna twee weken geleden begon voor de zestiende keer de intocht van liefst 5500 Nederlandse schaatsfans in de Oostenrijkse bergdorpen rond de schitterende Weissensee dicht bij de grens met Italië en Slovenië. Het complete Nederlandse marathonpeloton streek er neer voor een reeks wedstrijden en de toerrijders kwamen zo massaal, dat er liefst vier tochten over 200 kilometer georganiseerd moesten worden om alle liefhebbers van deze moordende martelgang startgelegenheid te geven. Het evenement van de Stichting Wintermarathon is uitgegroeid tot een weergaloos schaatsfeest op 1200 kilometer van Nederland. Burgemeester Hans Weichsler (49) van het slechts 800 inwoners tellende Weissensee vertelde: "Toen men zestien jaar geleden voor het eerst kwam, werden wij volledig verrast door de komst van 800 liefhebbers. Weissensee had toen jaarlijks 47.000 overnachtingen. Nu zijn dat er 110.000, waarvan vijfentwintig procent voor rekening van Nederlanders komt. In deze twee weken stroomt een kapitaal van 1,6 miljoen euro naar onze gemeente. Grote toeristenorganisaties als de ANWB en grote reisbureaus organiseren de hele winter schaatsreizen naar ons dorp. Dankzij de Alternatieve Elfstedentocht is Weissensee een begrip in Nederland geworden."

Weichsler, die deze week het huwelijk tussen de schaatsfans Alex Heester en Anita de Jonge voltrok, werd een jaar geleden tot burgemeester gekozen als opvolger van Alfred Knaller. Deze was 33 jaar lang zijn voorganger en maakte zich bij de Nederlandse schaatsfans onsterfelijk toen jaren geleden niemand met een sneeuwschuiver het ijs op durfde. "Dan doe ik het zelf wel", riep de nu 83-jarige Oostenrijker geagiteerd. Prompt ging hij met schuiver en al door het ijs. Alleen zijn Tiroler hoedje bleef drijven in het wak, maar Knaller dook al snel weer op. "Ik zwem hier elke dag", liet hij laconiek weten. "Alleen als er ijs ligt, duik ik er niet in. Dit is de eerste keer dat dat wel gebeurt." De gemeente neemt alle kosten van het baanvegen en het onderhoud van het ijs voor zijn rekening en stort bovendien 67.000 euro in de kas van de stichting Wintermarathon, die met zestig vrijwilligers dag en nacht in de weer is om alles in goede banen te leiden.

Zo regelde voorzitter Aart Koopmans donderdag 22 januari nog snel even een muzikaal intermezzo van de broers Gertjan en Bert Piek uit Leeuwarden en Groningen. Ze moesten vrijdag op de 200 kilometer starten, maar vormen samen ook het duo Binnenste Buiten. Het werd voor ruim 1500 deelnemers een spetterend optreden. De broers zijn verslingerd aan het langeafstandschaatsen. In 1985 debuteerde Gertjan clandestien als vijftienjarige in de Elfstedentocht. "Ik reed op een kaart van een oom en mijn vader deed de start vanuit de Frieslandhal. Vlak voor de Zwettehaven sprong ik de bosjes in en kwam ik er weer uit met een wat ouder geschminkt hoofd en de stempelkaart", vertelt de muzikant. "Ik haalde mooi de finish." Op de Weissensee deed hij dat een dag later ook, maar het werd een vermoeiende martelgang, die zijn broer een afgevroren teennagel bezorgde. Aan de eindstreep riepen de muzikanten: "We zijn zo moe. We kunnen onze accordeon niet meer optillen." Maar een paar uur later speelden ze al weer de sterren van de hemel en waren ze de motoren van een prachtige feestavond, alsof ze niet net tien uur op de schaats hadden gestaan.

Een man die al jaren op het alternatieve elfstedenijs staat is Hylke Boerstra, ooit de grote concurrent van schaatslegende Jan Roelof Kruithof en zelf in 1991 winnaar van de wedstrijd op de Weissensee. Hylke is advocaat en ook honorair consul van Nederland in het Duitse Bremen. Hij schaatst nu als toerist en haalde na elke twintig kilometer zijn stempeltje. ´s Avonds vroeg ik hem: "Heb je ook nog bij Kruithof gestempeld? Die heeft lang in de controlepost gestaan." Verbouwereerd keek de consul, die nog in dezelfde schaatsploeg als Kruithof had gezeten, mij aan en zei toen: "O wat erg. Ik dacht al, wat komt die heer mij bekend voor?" Hylke had zijn stempels gekregen van de al 73-jarige Tine Coehoorn uit Maarssen, die nog nooit een alternatieve tocht oversloeg. Vroeger maakte ze furore door vaak als laatste door de finish te komen, nu is de 200 kilometer te ver voor haar. "Maar", zei ze, "het bloed kriebelt wel. Gelukkig heb ik zondag nog twintig kilometer kunnen schaatsen met iemand die mij wel even wilde begeleiden."

Voorzitter Koopmans wordt op de gekste tijden met de vreemdste vragen geconfronteerd. Zo werd hij vrijdagnacht om half zes uit zijn bed gebeld door de Oostenrijkse televisie, die wilde weten of het waar was dat er rijders waren van wie het geslachtsdeel was geamputeerd. Dit was het gevolg van een alarmerend ANP-bericht over een ´schaatsramp´ op de Weissensee. "Onze doktoren hadden 85 rijders behandeld. Er waren helaas weer enkele botbreuken, wat jaarlijks voorkomt. De meeste klachten gingen over lichte bevriezingen, omdat zij zich niet aan de aanwijzingen voor kleding en bescherming van lichaamsdelen hadden gehouden. Enkelen hadden een bevroren voorhuid van hun geslachtsdeel opgelopen, maar niemand hoefde naar het ziekenhuis. Gevolg was wel dat binnen de kortste keren alle zeemleren lappen in het dorp waren uitverkocht, omdat iedereen er wel van overtuigd was dat die in je schaatsbroek moet zitten als de temperatuur onder de min twintig graden komt."

Deze voorzorg had de doorgewinterde Harry van Lienden ongetwijfeld wel genomen. Hij raakte aan Weissensee verslingerd dankzij zijn vrouw Hellen. Op 29 oktober vorig jaar bracht zij een wolk van een zoon ter wereld. Trots poseerde het schaatsechtpaar in het Marathon Magazine, dat alle 8000 leden van de stichting Wintermarathon vier keer per jaar krijgen toegezonden. En Hellen schreef erbij: "Dat op 29 oktober onze zoon Marnix ter wereld kwam, leidt voor een goede rekenaar tot de conclusie dat wij naast het verrijden van de 200 kilometertocht in de derde week van januari 2003 ook energie over hadden voor andere activiteiten... In 2004 zijn wij er zeker weer bij. Dit keer samen met Marnix, een heus Weissensee-kindje."

Bron: De Telegraaf (Ron Couwenhoven)

Meer info: Weissensee 2004