Als je het publiek wilt binden, moet je aanvallen...
Jos Niesten, dé eeuwig derde
Jos Niesten kweekt nog een paar jaar paprika's, dan nemen zijn zoons het over. De voormalige schaatscrack doet deze week aan relatiemarketing, tijdens de marathonzesdaagse. Maar hij vreest een gebrek aan spanning: ,,De wedstrijden moeten langer.''
Onlangs ging in huize Niesten de telefoon. Een onbekende bejaarde bij hem in het dorp werd overgeplaatst naar Heemswijk, het plaatselijke verzorgingstehuis. Of de paprikateler nog belangstelling had voor de plakboeken die ze van hem had bijgehouden uit de tijd dat hij marathons schaatste.
Jos Niesten moest daar hartelijk om glimlachen. ,,Natuurlijk neem ik die aan'', zei hij. Nog bijna wekelijks staat de wereld stil bij zijn prestatie in 1985. ,,Vorige week had ik hier een paar loodgieters. Toen ze mijn naam zagen, begonnen ze meteen over schaatsen. Tijdens je carrière besef je dat amper, maar het is leuk te weten dat het heel wat heeft losgemaakt. Ik heb de meest fantastische wedstrijden gewonnen: een nationaal kampioenschap op natuurijs, die 200 kilometer tochten van Zevenhuizen. Maar iedereen heeft het alleen maar over die Elfstedentocht.''
In de editie van 1985 - die Evert van Benthem won - werd Jos Niesten derde. Niesten had de hele dag gekleurd door met Van Benthem, Jan Kooiman en Henri Ruitenberg de kopgroep te vormen van de monsterwedstrijd die in 1963 voor het laatst was gereden. Nederland keek massaal naar de tocht der tochten. Op het ijs zelf of voor de tv. ,,Het is nu bijna 19 jaar geleden. En nog steeds herinneren de mensen zich die dag.''
Niesten is vrijdag 58 jaar geworden. Dat vierde hij als arbeider, als baas van een twee hectare grote paprikakwekerij, aan de duinrand van Heemskerk. Voorheen teelde hij verschillende groenten en bloemen, maar door de strengere milieueisen ging hij op zoek naar een product dat hij op een natuurbewuste manier kon laten rijpen. In 1990 koos Niesten voor de paprika, die door de Greenery, de verkooporganisatie van tuinders, vooral wordt afgezet in Engeland. Dat scheelt de firma Niesten handen vol werk.
Het is ook daarom dat Niesten zijn relaties de komende dagen meetorst naar de zesdaagse voor marathonschaatsers die vanavond in Breda begint en zondag in Den Haag eindigt. Bovendien speelt hij nog altijd een rol in het peloton van de mannen met een lange adem. Niesten was na zijn actieve loopbaan drie jaar ploegleider van Frisia en organiseert nu samen met zijn voormalige rivaal Van Benthem in Canada de zogenoemde Sylvan Lake Ice Marathon.
In het huidige peloton marathonschaatsers is Henk Angenent zijn favoriet. ,,Het type Angenent is van een uitstervend ras'', zegt Niesten. ,,Daar kunnen velen een voorbeeld aan nemen. Hij wint niet veel, maar als hij wint, wint hij grandioos. Henk valt altijd aan, hoe vermoeid hij ook is.''
Toch is het opvallend dat Angenent zijn voorkeur geniet. Met de voormalige spruitjeskweker lag hij als ploegleider zo vaak overhoop dat er op een gegeven moment zelfs vuistslagen vielen om zaken duidelijk te maken. ,,Ik was ploegleider en Henk had het niet meer zo naar zijn zin. Hij wilde naar TVM en Pascal Vergeer, die die TVM-ploeg moest gaan leiden, liep voortdurend om onze ploeg heen. Dat irriteerde mij mateloos. En Henk is natuurlijk niet de makkelijkste. Als hij zegt, ik ga linksaf en ik wil dat hij rechtsaf gaat, gaat hij toch linksaf. Ach, Henk en ik zijn uit hetzelfde hout gesneden. Hij is voor niemand bang en kiest altijd de aanval. Dat zouden er meer moeten doen. Henk en ik hebben tegenwoordig veel contact, we kunnen het goed met elkaar vinden.''
Het doet Niesten pijn dat het marathonschaatsen steeds verder vervlakt. De ploegen denken alleen nog maar aan de zege in het eindklassement. Daarom zijn het de sprinters die winnen. De rest houdt elkaar zo strak in de gaten dat vaak pas in de laatste ronde de beslissing valt. Niesten: ,,Ik heb dit seizoen een paar wedstrijden gezien en echt, er gebeurt niets. Die ploegen die de hele wedstrijd voor hun sprinters werken, wat is daar het belang van? Vorige week zaterdag, in Deventer, was het een geweldige wedstrijd. Maar die was dan ook 150 ronden. En niet 100, zoals gebruikelijk.
,,Het was dan ook geen toeval dat toen een aanvaller won, Angenent in dit geval. Pijn? Wat nou pijn? Je hebt het publiek te vermaken! Ploegbelang is korte-termijn-denken. Als je publiek wilt binden, val je aan. In deze zesdaagse duren de wedstrijden ook te kort. Als de sprinters op de eerste avonden de slag niet missen, maken zij uit wie de eindzege pakt. Michaud of Heideman dus. Saai, maar waar. Je moet het programma dus anders maken, om het publiek weer te laten genieten. De veteranen moeten eruit, die moet je alleen regionaal hun wedstrijden laten rijden. En op zo'n avond zelf de B-rijders 100 rondjes laten afwerken en de A's laten lijden: 150 rondjes, standaard. Naarmate een wedstrijd langer duurt, worden de beentjes zuurder. Dan wordt het evenement er alleen maar mooier op, ik weet het zeker.''
Niesten klinkt nog steeds als liefhebber. En dat zal hij blijven ook. ,,Het blijft een mooie sport. En dat vinden de mensen ook. Henk Angenent zal dat nu misschien niet zo beseffen omdat hij nog volop bezig is, maar iedereen zal zich hem herinneren vanwege zijn Elfstedentocht. Ik werd derde. Dat is wat Nederland zich van mij herinnert.''
Bron: Algemeen Dagblad (Renze Lolkema)
© marathonschaatsen.nl